Zwykłe czy aktywne? Wybieramy podłoże do akwarium

Podłoże w akwarium pełni ważną i wieloraką rolę. Szczególnie istotne jest dla roślin, których korzenie się w nim rozwijają i czerpią z niego substancje odżywcze. Ma również ogromne znaczenie dla krewetek i ryb akwariowych, a zwłaszcza dla przedstawicieli tych gatunków, które żyją w pobliżu dna, jak np. kiryski, bocje czy zbrojniki. Co więcej, odgrywa ono znaczącą rolę w przebiegu naturalnych procesów oczyszczania wody zachodzących w akwarium, stanowiąc – obok filtra – miejsce do rozwoju pożytecznych mikroorganizmów odpowiedzialnych za filtrację biologiczną. Prawidłowy dobór podłoża ma więc kluczowe znaczenie dla właściwego funkcjonowania zbiornika. Jakie mamy możliwości i na którą z nich najlepiej się zdecydować?

Nowoczesne podłoże biologicznie aktywne zapewnia nieskrępowany wzrost korzeni roślin.

Piasek

Naturalny piasek to klasyczne podłoże akwariowe. Jego ziarenka mają do 2 mm średnicy. W akwarystyce stosuje się tzw. „gruby” piasek, a więc o granulacji 0,5-2 mm (drobniejszy nie jest wskazany, gdyż utrudnia dostęp wody do głębszej warstwy podłoża i do korzeni roślin). To rozwiązanie tanie i uniwersalne, polecane zwłaszcza dla wspomnianych już krewetek (łatwe do przekopywania ziarenka piasku pozwalają im na swobodne żerowanie) oraz ryb „dennych” (miękki piasek jest delikatny dla ich wrażliwych brzuszków i nie powoduje otarć skóry). Nie jest natomiast najlepszym rozwiązaniem w przypadku pielęgnacji większych ryb intensywnie kopiących w podłożu (grozi to zmąceniem wody). Poza tym na klasycznym, jasnym piasku bardziej widoczne są wszelkie zanieczyszczenia mechaniczne, przez co akwarium wymaga częstszego sprzątania (odmulania dna). Jest jednak na to rada – alternatywnie można zastosować dostępny w sklepach zoologicznych czarny piasek bazaltowy. To dobre rozwiązanie zwłaszcza dla płochliwych ryb, które na ciemnym podłożu czują się bardziej komfortowo i prezentują intensywniejsze kolory.

Żwir

Kolejnym akwarystycznym „klasykiem” jest naturalny żwir. To podłoże o grubości ziaren ponad 2 mm (tym różni się od piasku). Najczęściej używa się rzecznego żwiru kwarcowego o granulacji 2-6 mm. W sprzedaży dostępny jest też czarny żwir bazaltowy oraz jasny żwir dolomitowy. Uwaga! Ten ostatni nie nadaje się bezwarunkowo do każdego akwarium, gdyż może zmieniać parametry wody podnosząc jej twardość i odczyn pH. Warto polecać go zwłaszcza do zbiorników biotopowych dla ryb z Malawi i Tanganiki. Tymczasem żwiry kwarcowe i bazaltowe są podłożami uniwersalnymi – ich zaletą jest niska cena oraz łatwość utrzymania zbiornika w czystości.

Podłoża biologicznie aktywne

Nowoczesnym rozwiązaniem są oferowane przez wielu producentów gotowe podłoża akwariowe zwane „biologicznie aktywnymi”. Wyglądem przypominają nieco kawę rozpuszczalną. Stosuje się je zamiast piasku lub żwiru. W przeciwieństwie do nich są bardzo miękkie, co zapewnia nieskrępowany wzrost korzeni roślin (a nowo posadzone rośliny szybciej się „przyjmują”). Poza tym zawierają one mnóstwo składników odżywczych i stanowią doskonały „nawóz”. Co więcej, w podłożach takich rozwijają się bardzo liczne kolonie pożytecznych bakterii odpowiedzialnych za filtrację biologiczną wody (to dlatego substraty te nazywa się „biologicznie aktywnymi”). Dodatkowo wspomagają także filtrację mechaniczną wychwytując z wody najdrobniejsze zawiesiny oraz stabilizują jej parametry (twardość i odczyn pH). Warto stosować je zwłaszcza w zbiornikach z dużą ilością roślin, a także w krewetkariach, bowiem ich ciemny kolor doskonale podkreśla soczyste barwy krewetek.